Sağlık tüm insanların yaşamında olan en önemli faktörler arasında geliyor. Bu yüzden de gerek bireysel, gerek yerel, gerek ulusal gerek ise dünya ölçeğinde sağlıklı bir yaşamın sürdürülmesi gerekiyor. Son günlerde Çin’den ortaya çıkan yeni tip koronavirüs – corona virüsü nedeniyle de insanlar çok ciddi endişeler duymaya başladı ama bu noktada da evrensel olarak hizmet veren Dünya Sağlık Örgütü olarak tanımlanan bir kuruluş var ve bu alanda çok önemli çalışmalar yürütüyor. DSÖ , bu acil durum karşısında dünya çapında acil durum ilan etti. Biz de bu yazıda bu konu hakkında majör bilgiler vermeye çalışacağız.

Kurumun çıkış noktası zaten Avrupa’da yaşanan ve çok ciddi kayıplara yol açan kolera salgınıdır.

1 – Dünya Sağlık Örgütü Kısaltması Nedir?

Dünya Sağlık Örgütü kısaltması İngilizcesi WHO olan ifadelerin bir araya gelmesinden oluşur. İngilizce olarak bu sözcükler World Health Organization isimli kelimelerin bir araya gelmesinden ortaya çıkar.

2 – Dünya Sağlık Örgütü Nedir?

Dünya Sağlık Örgütü nedir sorusunun yanıtını üstte yapılan kısaltmadan sonra açıklamak gerekir ise en basit ifade ediş biçimi ile kısa adı İngilizce UN yani Birleşmiş Milletler (BM) olan kuruma bağlı olan bir alt kuruluşa verilen isimdir. Sivil toplum örgütüdür. Kurum dünya ölçeğinde başta Birleşmiş Milletlere bağlı ülkeler olmak üzere aşağıda belirtilen alanlarda çalışmalar yürütmektedir. 7 Nisan 1948 senesinde kurulmuştur. Merkezi İsviçre’nin Cenevre kentidir. Mevcut başkanı Margaret Chan’dir.

Dünya Sağlık Örgütü kurucu ülkeleri ise Kanada, Amerika Birleşik Devletleri, İran, Avustralya gibi ülkelerdir. Ülkemiz de bu kurumun üyesidir. Toplamda 61 üyesi olan bir kurumdur. Belli kriterleri karşılayan her ülke bu örgüte üye olabilmektedir.

Dünya Sağlık Örgütü Yönetim Kurulu, üç yıl için seçilen 34 teknik açıdan nitelikli üyeden oluşur. Yıllık Kurul toplantısı, üyelerin Dünya Sağlık Asamblesi gündemini ve Sağlık Asamblesi tarafından değerlendirilecek kararları kabul ettikleri Ocak ayında yapılır.

Sağlık Asamblesi’nin takibi olarak Mayıs ayında ikinci bir kısa toplantı gerçekleştirilir. Kurulun temel işlevleri Sağlık Asamblesi’nin kararlarını ve politikalarını uygulamak, tavsiyelerde bulunmak ve genellikle çalışmalarını kolaylaştırmaktır.

3 – Dünya Sağlık Örgütü Hangi Çalışmaları Yürütür ?

Dünya Sağlık Örgütü ne iş yapar sorusuna kurumun resmi internet sitesine girenlerin de göreceği üzere aşağıdaki alanlarda hizmet verilmektedir

WHO, sağlık alanında daha iyi çalışmaları geliştirmek, dünyayı güvende tutmak ve savunmasız kişilere hizmet etmek için dünya çapında çalışmalar yürütür.

Kurumun en temel hedefi, bir milyar insanın evrensel sağlık kapsamına sahip olmasını sağlamak, bir milyar insanı acil sağlık sorunları ( kamu sağlığı acil durumu ilan etme ) gibi durumlara karşı korumak ve bir milyar insanın daha iyi sağlık ve refah kalitesi ile yaşamasını sağlamaktır.

Evrensel sağlık güvencesi için yapılan dünya ölçeğinde çalışmalar ise yine firmanın sitesinde şu şekilde izah edilmektedir.

• Kaliteli temel hizmetlere erişimi iyileştirme amaçlı olarak birincil basamaktaki sağlık hizmetlerine odaklanmayı sağlamak
• Finansal koruma ve sürdürülebilir finansman alanında düzenli olarak çalışmalar yürütmek
• Majör sağlık ürünlerine ve ilaçlarına her tür erişim kolaylığını geliştirme
• Ülkelerin ilgili kurumlarını çalışma politikaları ve sağlık işgücünü hakkında eğitmek ve önerilerde bulunma
• Bireylerin yaşadıkları ülkelerde milli l sağlık politikalarına katılımı için gerekli olan çalışmaları yapmak
• Tüm bunların yanında sağlık alanında veri izleme, bilgiler alanında sürekli çalışmalar yapmak

* Uluslararası Kamu Acil Sağlık Durumu İçin WHO Dünya Sağlık Örgütü Tarafından Yapılan En Önemli Çalışmalar Şunlardır

• Temel sağlık hizmetlerinin hassas ortamlarda sunulmasının desteklenmesi
• Acil durumları önleme ve salgınlar döneminde gerekli olan araçların geliştirilmesinin desteklenmesi
• Akut sağlık acil durumlarının tespit edilmesi ve buna istinaden cevaplar verip, çözümler üretmek
• İlgili bölgedeki olası riskleri belirleyip, hafifletip, yönetip acil koşullara hazırlanmanın gerçekleştirilmesi

* Sağlık Ve Esenlik İçin WHO Dünya Sağlık Örgütü Tarafından Yapılan En Önemli Çalışmalar Şunlardır

• Tüm sağlık politikalarında da ve sağlıklı ortamlarda sağlığı önceliklendirme çalışmalarının yapılması.
• Sağlık için sektörler arası yaklaşımların teşvik edilmesi
• Sağlık alanında öncü olan sosyal belirleyicilerin ele alınması

* WHO Dünya Sağlık Örgütü Tarafından Yapılan En Önemli Çalışmalar 

• Bulaşıcı olmayan hastalıkların önlenmesi
• Yüksek etkili bulaşıcı hastalıkların yok edilmesi ve ortadan kaldırılması.
• Küçük büyük fark etmeksizin tüm ülkelerde yaşanan iklim değişikliğine karşı alınan önlemler
• Yaşam boyu insan sağlığı
• Zihinsel sağlığın teşvik edilmesi
• Dünya ölçeğinde antimikrobiyal direncin sağlanması

* Dünya Sağlık Örgütü İşbirliği ve Ortaklıkları

Dünya Sağlık Örgütü yetki alanları ve genel anlamda diğer konular için söylenebilecekler ise aşağıda belirtilmektedir.

* WHO ve Birleşmiş Milletler ortak çalışmaları

WHO, üye devletlerinin daha iyi sağlık sonuçları sağlamada ve milli önceliklerine ulaşmalarında destekleme yapmak için Birleşmiş Milletler sistemiyle sıkı işbirliği içinde çalışmalar yürütür. WHO, neticelerin sunulmasında verimliliği tutarlılığı ve etkinliği artırmaya yönelik faaliyetler yürütür.

* WHO’nun hükümetler dışındaki aktörler ile etkileşim yapısı

Katılım, WHO’nun global sağlık yönetimindeki rolünün çok önemli bir alanıdır ve hükümetler dışında olan aktörler Dünya Sağlık Örgütünün anayasal görevini yerine getirme çalışmalarını desteklemede son derece özel ve hayati önem taşıyan bir misyona sahiptir

* Hükümet dışı olan aktörlerin Dünya Sağlık Örgütü yönetim organlarına katılıması

WHO’nun uluslararası sağlık çalışmalarını koordine etme ve yönetme otoritesi olarak kanunsal işlevini destekleme amaçlı WHO, devlet dışında olan aktörler ile yönetim kurumlarının faaliyetlerine katılacak çalışmalar yapar. 

4 – Dünya Sağlık Örgütü Ortaklıkları

Ortaklıklar, daha iyi sağlık sonuçları elde etmek için işbirliğini geliştirmek amacı ile WHO dışında ve içinde farklı organizasyon, ilişkileri ve yapılarını düzenlemelerini ihtiva eder.

* WHO işbirliği merkez yerleri

WHO işbirliği merkezleri, üniversitelerin veya akademilerin ilgili bölümleri ve araştırma enstitüleri, olup, kurumun genel müdürü tarafından kurumun programlarını destekleyen faaliyetlerde bulunmak üzere atanmış kuruluşlardır

* WHO Uzman Danışma Komiteleri ve Panelleri

Bu, WHO teknik rehberlik ve destek alabileceği bireylerle işbirliği mekanizmasıdır. Bir uzman danışma kuruluna atandıktan sonra, bu uzmanlar Dünya Sağlık Örgütünün ilgilendiği bir konuda teknik tavsiyeleri inceleme ve yapma üzere bir uzman komite toplantısına katılmaya davet edilebilir.

* BM Gönüllüleri

BM Gönüllüleri, sürdürülebilir kalkınma arayışında BM eylemine önemli katkılarda bulunur. Bir Mutabakat Zaptı, BM Gönüllüleri ve WHO arasında BM Gönüllülerinin sahadaki WHO ofislerine konuşlandırılması için şemsiye anlaşma yapar

* Acil durumlar için ortaklar

Dünya benzeri görülmemiş boyuttaki acil durumlarla uğraşıyor. 130 milyon insanın dünya çapında insani yardıma gereksinimi bulunuyor. Hiçbir kuruluşun bunu tek başına yapması mümkün değil. WHO, doğal afetlerden hastalık salgınlarına kadar her türden acil sağlık durumu üzerine her dakika çalışmalar yürütür.

Üstte belirtilenlerden de anlaşılacağı üzere Dünya Sağlık Örgütü tüm dünya üzerindedir demek abartı olmaz.

5 – Ülkemizde Dünya Sağlık Örgütü Kapsamında Yapılanlar

Dünya Sağlık Örgütü Türkiye ölçeğinde de hizmet vermektedir. 1959 yılından beri Dünya Sağlık Örgütü Türkiye ölçeğinde hizmet veriyor ve kurumun ilkelerine, çalışma prensiplerine uygun çalışmalar yürütüyor. Bu çalışmaları başta Sağlık Bakanlığımız olmak üzere ilgili kurumlar ile yürütüyor. Kuruluşun merkezi ise başkentimiz Ankara şehrindedir. Alanında uzman kişiler kurumda farklı pozisyonlarda gönüllü ve profesyonel olarak çalışmalar yürütüyor. Dünya genelinde alınan tüm kararlara da örgüt harfiyen uymaktadır. Şu an itibarıyla Dünya Sağlık Örgütü Türkiye ölçeğinde çalışan kişi sayısı profesyonel olarak 25 kişidir.

İlginizi Çekebilir: 5 Maddede Rota Virüsü Nedir? Rota Virüsü Aşısı Gerekli Midir?