Pek çok insan yaşamının belli bir döneminde ruhsal hastalıklar yaşayabilir. Bu hastalıkların kişi ya da çevresi tarafından ciddiye alınması ve tedavi yollarının araştırılması gerekir. Ülkemizde de dünya genelinde de yaşam koşullarına bağlı olarak görülme sıklığı artan psikolojik rahatsızlıkların birçoğu gözetim halinde bulundurulur. Bu hastalıkların tedavi edilmemesi durumunda ilerleme özellikleri de vardır.

En Yaygın Ruhsal Hastalıklar

Toplumun yarısında görülebilen ruhsal hastalıklar ülkemizde hala tabu olarak görülebiliyor. Bu durumda kişinin tedavi edilmesinin yolunu kapatıyor. Bu hastalıklar için hastanelerin psikiyatri klinikleri tanı kolay ardından tedaviye başlar ve hasta takibi yapar. Psikolojik hastalıkların sınıflandırılması ise fiziksel bir rahatsızlığa nazaran daha zor olur.

Fiziksel rahatsızlıklarda somut tanılar ile teşhis konulması daha kolay olur; ancak psikiyatr alanında iyileşmeyen psikolojik hastalıklar gibi psikoterapi ya da ilaç tedavisi ile sonuca kavuşan rahatsızlıklar da yer alır. Terapi ya da ilaç tedavisi şeklinde ilerleyen tedavilerin planının belirlenmesi; rahatsızlığın türü, hastanın sosyal hayatı, fizyolojik durumu ve hastanın geçmişi gibi pek çok faktöre bağlı olarak incelenir.

Yaygın şekilde karşılaşılan ruhsal hastalıklar arasında;

1.      Depresyon

Psikolojik hastalıklar nelerdir denir ise ilk akla depresyon gelir. Bireylerin duygu ve düşüncelerini, hayata bakışlarını ve davranışlarını olumsuz etkileyen ciddi bir hastalık olan depresyon yaygın ruhsal hastalıklar arasında bulunur. Depresyon, yaygın olduğu kadar tedavi edilebilir bir hastalık olur. Depresyon kısaca; zevk alınan olaylara karşı hissiz kalma, hayattan zevk almama ve bir şey yapma isteğinin bulunmaması durumu olarak tanımlanır.

Duygusal ve fiziksel sorunlara yol açabilen depresyon, kişilerin iş ya da ev yaşantılarını da olumsuz etkiler. Üzgün hissetmek, olaylara karşı hissiz kalmak, uyku sorunları, enerji kaybı ya da halsizlik hissi en yaygın belirtileri olup ilerleyen zamanlarda intihar düşüncesini de oluşturur. Belirtilerin en az iki hafta sürmesi doğrultusunda kişiye depresyon tanısı konulabilir.

2.      Obsesif-Kompulsif Bozukluk

Bu hastalıktan mustarip kişiler için el yıkama ya da temizlik gibi basit işler bile sosyal hayatı olumsuz etkiler. Her konuda endişe içinde olup düşünce üretirler. Bu hastalığın belirtileri arasında tekrarlanan düşünceler, hisler, fikirler ya da takıntılar bulunur. Kişi, obsesif tarafından yani saplantılı düşüncelerinden kurtulmak için bir kompulsif yani zorlayıcı davranış sergiler.

Hastalığın tedavisi, bilişsel ve davranışsal tedavilerin yanı sıra ilaç tedavileri ile olur. Hastaların öncelikle obsesif-kompulsifolduklarını kabul etmesi ile tedavi daha kolay geçer.

3.      Ruhsal Hastalıklar | Sosyal Fobi

Kişilerin sosyal çevresinde bulunan insanlar tarafından küçük görülme ya da olumsuz karşılanacakları hissi hastalığın başlıca sebepleri arasında bulunur. Sosyal anksiyete olarak da bilinen rahatsızlık dünyada oldukça yaygın şekildedir. Sosyal fobi, kişilerin diğer insanlar ile ilişkilerini olumsuz etkiler ve ilişki kurulmasında güçlük çekmelerine sebep olur.

Çocukluk ya da ergenlik döneminde ortaya çıkan bu rahatsızlığın duygusal belirtileri arasında korku, aşırı terleme, sinirli ve kaygı vardır. Hastalığın testleri ile sosyal fobi tanısı konulabilir. Hastalığın tedavisi için psikoterapinin yanı sıra çeşitli ilaç kullanımı yer alır.

4.      Travma Sonrası Stres Bozukluğu

İnsan hayatını tehdit eden kötü ve tehlikeli olaylar sonrasında insanlar travma yaşayabilir. Ağır trafik kazalar, ölümcül hastalıklar, doğal afetler ya da savaşlar travmatik olaylara en büyük örnekler olur. Bu şekilde gerçekleşen travmatik olaylar sonrasında bireylerde stres bozukluğu ortaya çıkabilir. Kadınlarda daha sık travma sonrası stres bozukluğu görülür bunun nedeni hayat içerisinde kadınların daha fazla travmatik olaylar yaşamasıdır.

Bu rahatsızlıkta olan kişi, olayın yeniden yaşayacağını düşünür ve kendini tehdit altında hisseder. Bu rahatsızlık genellikle psikoterapi ile çözülür ve psikoterapi devam ederken hastalara antidepresan ilaçlar verilir.

5.      Panik Atak

Bir sebebe bağlı olmadan aniden ortaya çıkan dehşet, korku, panik ve telaş hisleri ile kişide sıkıntıya sebep olan psikiyatrik rahatsızlık olup ülkemizde ve dünyada oldukça yaygın görülür. Panik atak, farklı zamanlarda tekrarlayarak günlük hayatı olumsuz etkiler. Ataklar çoğunlukla yarım saatten kısa olur; ancak bazı kişilerde 1 saate kadar uzayabilir.

Atakların süresi ve şiddeti insandan insana değişiklik gösterir. Belirtileri arasında terleme, nefes darlığı, çarpıntı, göğüs ağrısı, ölüm korkusu bulunur. Panik atakta, ilaç tedavisi ile bilişsel davranışçı tedavilerden biri ya da iki tedavi beraber tercih edilir.

6.      Bipolar Bozukluk

Duygu durum bozukluğu olarak da bilinen bipolar bozukluk olan kişi, çok iyi hissettiği bir zamandan sonra ortada neden yokken bir anda olumsuz düşüncelere kapılır ve içe kapanır. Başka bir tanım ile hastalık, bireyde iki farklı ruh halini yaşatır. Hastalık en üst seviyesine ulaştığında kişi; hiperaktif, heyecanlı ve mutlu bir ruh haline sahip olur.

Mutlu evrenin tam tersi diğer uç evre olan depresyon evresinde ise hasta; mutsuz, yaşamdan zevk almaz halde olur ve içine kapanır. Depresyon evresinde intihar eğilimi görülebilir. Psikolojik hastalık testi ile hastalığın doğru teşhis edilebilmesi tedavi açısından da önem kazanır. Hastalığın tedavisi için antidepresan ilaçlardan faydalanılır.

7.      Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu

Çocukluk döneminde başlayan ve yetişkinlik döneminde de etkileri süren erişkin dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğunda kişi odaklanma güçlüğü çeker. Unutkanlık, işleri aksatma, verilen herhangi bir görevi devam ettirmekte zorlanma gibi sorunlar içerir. Hastalar herhangi bir konuya odaklanmakta güçlük çeker.

Odaklanamama neticesinde gelen başarısızlık ile beraber öfke kontrolünde de zorlanan hastaların iş hayatları kolay geçmez. Tedavisinde çeşitli ilaç uygulamalarının yanı sıra bilişsel davranışçı tedavi yaklaşımı da yer alır.

8.      Anksiyete Bozukluğu

Anksiyete ya da kaygı, günlük yaşamda pek çok insanın yaşadığı durum olur; ancak yaşam içerisinde baş edilebilir düzeydeki kaygı yerini devamlıve aşırı düzeyde endişe ile karamsarlığa bırakır ise bu durumun adı anksiyete bozukluğu olur. Anksiyete bozukluğu çocukluk döneminde ya da genç yetişkinlikte başlar. Bu rahatsızlık ilaç tedavisi ve bilişsel terapiler ile tedavi edilebilir.

9.      Madde ve Nikotin Bağımlılığı

Uyuşturucu maddeler ile nikotinin uzun süre kullanımı kişide bağımlılık yapar. Bağımlılık sonucunda uyuşturucu madde ya da nikotinin kullanılmaması ya da geciktirilmesi sonucunda yoksunluk belirtileri ortaya çıkar. Bu belirtiler arasında sinir, titreme ve baş ağrısı yer alır ayrıca normal dışı hareketler de meydana gelebilir. Psikolojik hastalık olan bağımlılıklardan kurtulmak için ilaç tedavileri ve psikolojik terapilerden faydalanılabilir.

10.  Anoreksiya | Ruhsal Hastalıklar

Çağdaş psikolojik hastalık olan halk arasında da yeme bozukluğu olarak bilinen ve ruhsal hastalıklar kategorisine giren anoreksiya, bedensel belirtilerin ön planda tutulduğu; ancak ciddi ruhsal sorunların da yaşandığı bir hastalık türü olur. Kişinin zayıf bir bedene sahip olmak istemesi ve kilo alımdan aşırı korkması hastalığın en temel belirtileri arsına girer. Beden imgesinde bozukluk yaşandığı gibi kilo kaybetme amacı ile özel davranışlar gelişir.

Bu hastalık salt kilo vermekten farklı bir durumdur. Hastalar, kilo vermek için neredeyse tüm yiyecek alımını kesebilir. Bazısı aşırı egzersiz uygularken bazısı da sıkı bir diyet yapar. Kendilerini kaybedip nadiren tıkanırcasına yemek yeseler de ardından yediklerini kusarak çıkarırlar. Besinlerin kilo yapıcı etkilerini azaltmak için ishal yapıcı ilaçlar da kullanılabilir ve sonuç olarak hastanın sağlığı tehdit altına girer.

Anoreksiya hastaları düşünüldüğü gibi aşırı kilolu değillerdir. Hafif kilolu ya da olması gereken kiloda olsa da hasta, zayıf bir bedene sahip olmak ister. Kilo kaybı yaşansa da hasta kendini hala şişman olarak görür ve kilosunu devamlı kontrol eder. Anoreksiya daha çok kadınlarda görülen bir hastalık olup hasta hiçbir şekilde hasta olduğunu düşünmez

İnsanlar ruhsal hastalıklar ile savaşırken en tehlikeli psikolojik hastalıklar da psikolojik dünyada yer alıyor. Çoklu kişilik bozukluğu, Toddsendromu, sahtekâr sendromu veDiyojen sendromu bu sınıfa girer. Akıl hastalıkları isimleri olarak ve en tehlikeli akıl hastalığı olarak nitelendirilebilecek hastalıklar; vücut bütünlüğüne ilişkin kimlik bozukluğu, otofaji, cottardsendromu (kendini ölü sanmak), capgras sendromu, Othello sendromu ve pika sendromu örnek verilir.

Yazımızı beğendiyseniz Beyin Yakan Psikolojik Filmler ile Tatiller Çok Eğlenceli! konulu yazımıza da göz atarak psikoloji hakkında daha fazla bilgi sahibi olabilirsiniz.