Varikosel Nedir? Varikosel Problemi Nasıl Anlaşılır?

Varikosel, erkek testislerinden çıkan kirli kanı taşımakta olan toplardamarların bozukluğu sebebiyle doğru görev yapamaması ve kirli kanın kalbe taşınmaması durumudur. Toplardamarların içerisinde biriken bu kanlar nedeniyle damarlarda şişme ve buruşukluk görülür. Bu durum kadınların bacaklarında oluşan varis problemine benzerlik gösterir. Peki Varikosel nedir, neden olur?

Varikosel Neden Olur?

Varikosel neden olur? Sorusunun cevabı şu an tıpta henüz belirlenmemiştir. Çünkü varikosel neden oluşum gösteriyor tam ortaya konulamayan bir konudur. Toplum içerisinde çocuk sahibi olan ve ileriki yaşlarda dahil %10*15 oranında görülebiliyor. Kısırlık sebebiyle başvuru gerçekleştiren erkeklerde yüzde oranı %25-40 civarında görülüyor. Varikosel problemi %85 olarak sol testiste izlenirken %10-12 arası iki taraflı meydana gelebiliyor. Varikoselin yalnızca sağ tarafta görülme durumu %2-3 gibi bir oranı bulunduruyor. Ayrıca çocuk sahibi olup da tekrar çocuk istemi nedeniyle başvuranların oranı %65 olarak biliniyor.

Varikoselin sol tarafta görülmesine neden olan önemli faktörler şunlardır:

• Sol testisin toplardamarının sağ taraftakine göre uzun seyretmesi.
• Sol testisin sağ taraftakine göre biraz daha aşağıda olması.
• Sol taraftaki testis toplardamarların karın içerisinde bulunan diğer komşu organlar ile birlikte anatomik ilişkileri.
• Sol tarafta bulunan testis damarlarının boşalma biçiminin anatomik yapısı.

Bu faktörler varikosel probleminin daha fazla sol testis tarafında görülme sebepleri arasında yer alıyor. Ergenlik döneminde yapılan fiziksel aktiviteler testis boyutlarında probleme ve varikosel rahatsızlığına neden olabilir.

Varikosel Kısırlık Sebebi Midir?

Varikosel problemi erkek kısırlığında sıkça görülen ve düzeltilebilme olasılığı yüksek olan nedenlerden oluşuyor. Toplum içerisinde erişkin olan erkeklerin %25’inde görülebildiği gibi çocuk sahibi olamama sebebiyle başvuran erkeklerin %30’unda rastlanıyor. Varikosel, her geçen gün ilerleme sürdüren bir hastalık olarak testis gelişiminde gerilemeye ve sperm bozumuna neden oluyor. Genel olarak sol testis tarafında görülse bile bazen iki taraflı olarak da bu durum ortaya çıkabiliyor.

Varikosel Belirtileri Nelerdir?

Bu problemin tanı ve tedavisi için belirtilerin kontrol edilmesi oldukça önemlidir. Varikosel belirtileri nelerdir? Varikosel nasıl anlaşılır?

• Testis üzerinde şişlik.
• Testis üzerinde kabarıklık.
• Testiste ağrı.
• Testis etrafında sıvı birikmesi.

Şeklinde seyir eder. Damarlarda gerçekleşen genişleme, birkaç zaman sonra gözle dışarıdan görülebilecek kadar belirginleşerek, bacaklarda oluşan varis biçiminde görülebiliyor. Varikosel belirtileri arasında testiste şişliğin yanı sıra sıcaklık hissi ve terleme gibi durumlarda oluşabiliyor. Ayrıca testislerde küçülme gibi nadir olarak görülen problemlerde hastalığın seyrinde gerçekleşebiliyor. Varikosel kısırlığa neden olabilen, kişinin çocuk sahibi olmasını engelleyebilen rahatsızlık olarak bilinmektedir. Söz konusu durum yüzünden kısır kalan bireyler tüp bebek tedavisine başvuru yapabilmektedir.

Varikosel Problemi Nasıl Anlaşılır?

Kişilerin kendilerini muayene ederek testis üzerinde bulunan şişliği ve düzensizliği fark edebilirler. Ayrıca oluşan ağrılar da buna eklenerek varikosel oluşum süreci içerisinde olduğu gözlemlenebilir. Bu problem genel olarak kısırlık şikâyetiyle yapılan başvurularda doktor muayenesiyle birlikte teşhis edilir.

Cinsel aktivite, uzun süre ayakta kalma ve spor gibi efor isteyen durumların ardından yaşanan ağrılar varikosel için işarettir. Genital muayenenin bir parçası olarak yapılan varikosel muayenesi 21-22 derecelik oda ısısında ve ayakta gerçekleştirilir. Hasta kişi dik ve ayakta dururken testisler ve genital bölge kontrol edilir.

Hasta ilk önce normal pozisyonda kontrol edildikten sonra ıkınma manevraları istenir ve el-göz kontrolü altında muayene tamamlanır. Bu sayede damarsal genişlemenin gerçekleşip gerçekleşmediği öğrenilir. Varikosel problemi bu işlemlerden sonra anlaşılır. Buna ek olarak doktor, varikosel derecesini belirlemek amacıyla Skrotal Doppler ultrasonografi filmini isteyebilir.

Varikosel Dereceleri Neler?

Varikosel dereceleri tecrübeli ve bilgili bir üroloji uzmanının yapacağı muayeneye bağlı olarak belirlenir. Muayene ayakta gerçekleştirildiği gibi doktor tarafından istendiği takdirde ultrasonografi de çekilir. Varikosel problemi 3 dereceye ayrılıyor. Bunlar:

• Derece (Grade 1): Hafif dereceli olup muayene esnasında ıkınma ve öksürük gibi manevralarla belirlenir.
• Derece (Grade 2): Orta dereceli olup karın içerisinde ki basıncı arttırmaya gerek kalmadan el yordamıyla belirlenir.
• Derece (Grade 3): Ağır dereceli olup hasta ayakta iken gözle görülebilen damarlar bulunur. Karın içerisinde basıncın arttırıldığı durumlarda el yordamıyla varisli damarlar hissedilebilir.

Tanısında ikinci basamak olarak skrotal renkli doppler ultrasonografi istenir. Bu tetkikle birlikte hasta damarların çapları, kirli kanın bu damarlara geri dönüp dönmediği ve testiste hacim kaybının yaşanıp yaşanmadığı gözlemlenir.

Varikosel Tedavisi

Varikosel tanısı konulduktan sonra ilk olarak testisin boyutları arasında farkın olup olmadığı ve testisin kıvamı kontrol edilir. Sperm kalitesinin ve varlığının semen analizi yoluyla gerçekleştirilmesiyle de tedavide belirleyici faktördür. Hastanın sperm parametresinde herhangi bir problem görünmüyorsa ameliyat konusu hakkında detaylar tartışılır.

Spermin dengesini bozabilecek olan nedenler:

• Alkol kullanımı.
• Sigara kullanımı.
• Beslenme düzensizliği.
• Toksik maddelere maruz kalma.

Spermin var olduğu ortamı ve parametrelerini düzeltebilecek antioksidan ilaçlar ve çeşitli beslenme uygulaması önerilebiliyor. Teşhisin konulmasının ardından hangi varikosel hastalarının ameliyat olup olmayacağı tartışması ortaya çıkıyor. Varikoselin derecesine göre ameliyat kararı vermekte tabii ki pek doğru bir düşünce değildir.

İlginizi Çekebilir: Çağımızın Omurga Hastalığı Skolyoz Nedir?

Bazı görülen durumlarda 1. Derece olan varikosel ameliyatı yapılabiliyorken, bazı durumlarda 3. Derece varikosel ameliyat yapılmayabiliyor. Ayrıca ameliyat kararı da hasta kişiye göre değişen bir durumdur. Varikosel teşhisi konulmuş olsa bile infertilite sorunu yaşamayan veya sperm parametrelerinde bozulma durumu sınırda olan kişilere destek tedavi yöntemleri önerilebiliyor.

Aşırı dereceli olarak sperm kaybı olmamış, sperm hareketlerinin tamamen bitmemiş ve sperm şeklinin bozukluğu minimum olan kişilere antioksidan ajanlar verilebiliyor. Fakat tam tersine sperm parametreleri bozulmuş ve kısırlık problemi yaşayan hastalara mutlaka ameliyat önerilir. Bu tür rahatsızlığı olan kişiler problemi gidermesi için beslenme düzeni, egzersiz ve yaşam tarzı değişikliği uygulasa bile pek yardımcı olamayabiliyor.

Varikosel Ameliyatı Nasıl Gerçekleşir?

Varikosel ameliyatı, hastalar için mikro cerrahi yöntemi ile yapılır. Kişinin kasık bölgesinden 2cm’lik bir kesiden içeri girilerek testis damarlarına ulaşım sağlanır. Mikroskop aracılığıyla genişlemiş olan toplardamarlar diğer sağlıklı damarlardan ayrılır ve bağlanır.

Varikosel Ameliyatı Ne Kadar Sürede Tamamlanır?

Mikro cerrahi yöntemiyle yapılan varikosel ameliyatı, tek taraflı veya çift taraflı olarak gerçekleşiyor. Bunun yanı sıra bağlanacak olan damar sayılarını da göz önünde bulundurarak süre 1 ile 2,5 saat arasında farklılık gösterebiliyor.

Ameliyat Sonrası Spermlerde Düzelme Ne Zaman Gerçekleşir?

Ameliyatın etkisi spermin yapım süresiyle farklılık gösterir. Testiste bulunan ana germ hücresinden olgun sperm yapım aşamasına kadar geçen vakit ortalama 90 gün olarak bilinir. Bu nedenle ameliyattan sonra ki 3 ayda bir sperm parametreleri kontrol edilir. Varikosel ameliyatı sonrası sperm üretimi iyileşmesi 6. Ayda kendisini daha fazla gösterir. Bu aydan sonra sperm parametrelerinde düzelme görülürse artışın daha fazlalaştığı 9 veya 12. Aylar beklenir. Fakat ameliyattan sonra parametrelerde değişiklik yoksa ameliyata bağlı olarak ek bir iyileşme beklenmemelidir. 

Bu aşamada hasta diğer tedavi alternatiflerine yönlendirilir. Ameliyat sonrası %65-%75 oranlarında hastanın sperm parametrelerinde düzelme meydana gelir. Sadece %25-%35 oranlarında hastada herhangi bir düzelme görülmez. Ayrıca %1 gibi bir ihtimalle ameliyattan sonra hastada kötü gidişat izlenebilir. Oldukça nadir olan bu durum çift taraflı varikosel problemi olan kişilerde oluşabiliyor.

Ameliyat Sonrası Nelere Dikkat Edilmesi Gerekir?

Varikosel ameliyatından sonra doktor önerileri mutlaka yerine getirilmelidir. Erken dönemde egzersizler, ağır işler, sportif aktiviteler ve cinsel aktivitelerden bir müddet uzak durulması gerekiyor. Cinsel aktivite açısından bekleme süresi 15-20 gün arasında değişir. Efor gerektiren diğer konular içinde 4-6 hafta beklenmesi gerekiyor. Bunların yanı sıra doktorun tavsiyede bulunacağı tedavi yöntemlerine uyulması iyileşme süresini hızlandıracaktır. Ameliyat sonrası testis ağrısı son derece normal kabul edilmektedir.